سیلاب‌های ریشه‌دار هیرمند، در محدوده‌ی زمانی بهمن تا اردیبهشت جریان می‌یابد و به نیکی در پیش‌آگاهی مدیریت بحران استان، وضعیت بارندگی‌ها در حوضه‌های آبخیز و آبراهه‌های منتهی به هیرمند تشریح شده است.

به گزارش پایگاه خبری سیستان و بلوچستان دل‌مرادی، مدیر سازمان آب منطقه‌ای استان در گفگتویی مجازی با تعدادی از مطالبه‌گران اجتماعی در پاسخ به لزوم تسریع در ساخت فیدرکانال شماره‌ی ۲ چاه‌نیمه، گفتند: به احتمال قوی پیش‌بینی من این است که ما امسال، سیلاب در‌ سیستان نخواهیم داشت و اگر هم باشد، سد کمال‌خان، مانع آن خواهد بود.

سد کمال‌خان، یک سد انحرافی است نه ذخیره‌ای و تجربه‌ی مدیریت سدهای انحرافی زهک و سیستان در مواقع سیلابی، نشان داده است که به هیچ عنوان، امکان بستن دریچه‌ها درراین هنگامه‌ها وجود ندارد و رودخانه‌های مربوطه، توان مکش و کشش آن دبی لحظه‌ای عظیم را ندارند.
بنابراین، مدیران سد کمال‌خان نیز ناگزیر خواهند بود که دریچه‌ها را متناسب با حجم آب باز کنند.
پس از وقوع سیلاب نوح‌کلو در ۱۳۶۹- ۱۳۷۰ برای ماموریتی کانال لشکری و محل آب‌گیری آن را در حوالی محل احداث سد کمال‌خان بازدید کردم. همان‌گونه که سیلاب از محل دوشاخه‌ای چوتو دردایران، کل زمین‌های کشاورزی و روستاهای ناحیه‌ی بین شاخه‌ی سیستان و پریان را درنوردیده بود، از ناحیه‌ی بین قلعه‌فتح و نوک‌جوب افغانستان نیز زمین‌های کشاورزی و پهنه‌های دو طرف کانال لشکری را مورد هجوم قرار داده و مناطق سار و تار، امیران‌صاحب و شهر زرنج و روستاهای نیمروز را تخریب کرده بود.
مدیر محترم سازمان آب منطقه‌ای استان، در پاسخ به سئوالی دیگر در مورد سد بخش‌آباد فراه، بخشی از ضعف اطلاعاتی خود و عدم اشراف بر مطالب مرتبط با حوزه‌ی کاری‌اش را آشکار نمود.
با امعان نظر به سابقه‌ی جریان‌های با دبی لحظه‌ای بیش از ۱۰۰۰ مترمکعب در ثانیه در رودخانه‌ی هیرمند، ظرفیت سد کمال‌خان، ظرف ۱۵ ساعت آب‌گیری می‌شود و در‌ صورت بسته بودن دریچه‌ها، باعث تخریب دیواره‌های خاکی سد و یا پس زدن آب در بالادست و هجوم و ورود افسارگسیخته‌ی سیلاب به پهنه‌های جناح راست می‌شود و روستاها و شهر زرنج را در معرض خطر قرار می‌دهد، قطعاً در مسیر گود زره، به‌دلیل بلندآب بودن پهنه(به جز معبر طراحی‌شده برای سرریز) سیلاب کم‌‌تری به نسبت جریان می‌یابد.
هشدار می‌دهیم که اطلاعات ضعیف بعضی از مدیران حوزه‌ی آب استان، متقن تلقی نشود و پیشنهاد می‌کنیم که به موارد زیر از هم اکنون توجه کافی به‌عمل آید:
۱. کلیه‌ی انهار و کانال‌های داخلی پاک‌سازی و لای‌روبی شود.
۲. حواشی و زیر پل‌های نهراب و پل‌های مستحدثه بر روی کانال نیاتک، لای‌روبی شوند.
۳. برای سرعت‌بخشی به آب‌گیری چاه‌نیمه‌ها، فیدرکانال شماره‌ی ۲ بازگشایی شود.
۴. مدیریت بحران استان، کمافی‌السابق، اوضاع بارندگی‌ها، دبی‌رودخانه‌ها و رفتار مدیریتی بر سدهای کجکی، ارغنداب و کمال‌خان را پایش کند.

یادداشت/ عباس نورزایی